Ze is resoluut, de borst moet er af. Ze wil zo min mogelijk behandeling en absoluut geen bestraling en voor haar is er dan maar één keuze en ik snap haar wel. Lisette heeft zo’n medisch dossier waar menig patiënt niet aan kan tippen, zo vol met operaties, medicatie, onbegrepen klachten en na TIEN jaren pas een diagnose: een immuunziekte bleek de oorzaak van al haar ellende.
Maanden heeft ze op de bank gelegen, tot niets in staat. Soms ging het een tijdje beter en dan was ze weer bij af. Het had een grote weerslag op haar als alleenstaande moeder en haar vier grote pubers. Haar man vertrok, ze werd afgekeurd, het huis moest verkocht en financieel redt ze het nu net. Psychisch ging ze er bijna aan onderdoor, wilde ze er zelfs een einde aan maken, maar met hulp van een psycholoog en een hele fijne internist is ze er nu bijna. Tot nu.
Ze is stellig, maar op mijn verzoek gaan we samen alle opties langs. De verschillen in operaties, een reconstructie, bestraling wel of niet, risico’s die bij deze keuzes horen. We praten over haar zelfbeeld, haar vrouwelijkheid, gevoelens die daarbij kunnen komen kijken. We bekijken protheses en lachen samen wanneer ze grapjes maakt hoe dat zou zijn wanneer ze misschien ooit weer gaat daten. Ze moet er nog niet aan denken maar wuift alles in één klap van tafel. “Ach weet je Jannet, ik ben niet zo bezig met mijn vrouwelijkheid, dus gewoon plat graag, geen reconstructies en doe maar zo’n wattenbolletje voor in mijn BH.”
Ze heeft nog een gesprek met de plastisch chirurg en de radiotherapeut zodat ze alle opties kan afwegen maar het blijft plat en dat is prima.
Een paar weken later zie ik haar weer omdat ze wat last heeft van de wond en ze wil dat ik het even check. Gelukkig ziet het er rustig uit, er zit alleen een klein beetje seroom* wat ik zal weghalen. Terwijl ik de spullen klaar leg voor de punctie vraag ik terloops hoe het met haar gaat en dan is het lang stil. Ze zucht een keer diep, slikt een paar tranen weg en zoekt naar de juiste woorden voor ze van wal gaat.
“Ik heb me er zo op verkeken Jannet. Ik sta nog steeds achter mijn keuze omdat ik die bestraling niet wilde, maar wat is dit confronterend. Ik dacht eigenlijk dat ik niet zo ‘vrouwelijk’ was, nooit bezig geweest met kleding, make-up of dat soort dingen, maar nu voel ik me zo verminkt. Het is echt netjes gedaan, maar ik sta wel 20 keer per dag voor de spiegel om te checken of mijn prothese wel goed zit en er zeker van te zijn dat niemand het ziet. Ik kan niet kiezen wat ik aan zal doen zodat het zo min mogelijk opvalt en voel me nergens meer zeker in en dat kost zoveel energie, energie die ik eigenlijk niet heb.”
Langzaam rolt er een traan over haar wang en een vragende blik mijn kant op over hoe nu verder.
Ze is streng voor zichzelf. Omdat ze een keuze heeft gemaakt vindt ze dat ze nu niet meer mag mauwen over de gevolgen van die keuze en daarmee doet ze zichzelf enorm te kort. Rouwen over iets wat was, een stukje compassie naar jezelf, ‘wij vrouwen zijn daar vaak niet zo goed in’. We willen door, het valt toch wel mee, het kan altijd erger, het gaat wel……
Tijd heelt alle wonden, ook deze, maar een pleister vol compassie en een goed gesprek misschien nog wel meer.
*Seroom: een afgesloten ruimte gevuld met vocht die kan ontstaan in het litteken na een operatie.